درخواست و مطالبه مهریه

درخواست و مطالبه مهریه می‌تواند از طریق دفاتر ثبت یا دفاتر خدمات الکترونیک قضائی انجام شود. ابتدا باید دادخواست مهریه تنظیم و با مدارک لازم به دفتر مربوطه تحویل داده شود. پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود و قاضی پس از بررسی مدارک و مستندات، تصمیم‌گیری می‌کند.

موضوع این مقاله تفسیر درخواست و مطالبه مهریه طبق قانون سال 1403 می باشد :

درخواست و مطالبه مهریه طبق قانون سال 1403

1- قانون  جدید درخواست و مطالبه مهریه در سال 1403 چیست ؟ 

2- تعریف مهریه 

3- انواع مهریه

4-آیا هر چیزی را می توان بعنوان درخواست و مطالبه مهریه تعیین کرد؟ 

5-در چه شرایطی درخواست و مطالبه مهریه باطل می شود؟ 

6-در چه مواردی زن مستحق درخواست و مطالبه مهریه نیست؟ 

7-مهریه در طلاق یک طرفه مرد

8-مهریه در طلاق یک طرفه زن 

 9- بخشش مهریه در طلاق توافقی

10- تکلیف درخواست و مطالبه مهریه در طلاق غیابی 

11- مهریه  در طلاق  غیابی یک طرفه زوج (از  طرف مرد)

12- مهریه در طلاق غیابی یک طرفه زوجه (از طرف زن)

13- مهریه زن عقدی (باکره)

14-انتقال اموال برای فرار از درخواست و مطالبه مهریه 

1- قانون جدید درخواست و مطالبه مهریه در سال 1403  چیست ؟ 

طبق بخشنامه جدید قوه قضاییه، درخواست و مطالبه مهریه توسط زن، تنها تا سقف ۱۱۰ سکه، محکومیت‌ مالی بدون حبس دارد .

به بیان دیگر ، درخواست و مطالبه تا 110 سکه عندالمطالبه و برای مابقی مهریه( بیشتر از ۱۱۰ سکه )  مشروط به تمکن مالی مرد است . در هر حال در صورت عدم توانایی برای پرداخت و قبول دادگاه مرد می‌تواند درخواست تقسیط مهریه را ارائه دهد، این مقدار تقسیط شده می‌تواند با تعیین میزان و شرایط اقساط توسط دادگاه، به زن پرداخت شود.

2- از نظر قانون، مهریه چیست ؟ 

مهریه در قانون جز حقوق مالی زن محسوب می شود و‌مالی است که با عقد ازدواج دایم یا موقت، به  مالکیت زن درمی آید و او می تواند، در آن تصرف نموده و یا هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند.به موجب ماده 1082 قانون مدنی: " به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید"

3- انواع مهریه

 درخواست و مطالبه مهریه،  به دو صورت عند المطالبه و عند الاستطاعه می باشد.

 مهریه عند المطالبه به این معناست که  مهریه طلب حال بوده و هر زمان زن آن را بخواهد از طرف شوهر باید مهریه به او‌داده شود 

مهریه عند الاستطاعه  برخلاف عند المطالبه تنها بشرط توانایی مرد در پرداخت آن قابل مطالبه است و دریافت آن مستلزم اثبات توانایی مرد در پرداخت مهریه است. 

4- آیا هر چیزی را می توان بعنوان درخواست و مطالبه مهریه تعیین کرد ؟ 

طبق قانون هر چیزی که ارزش مالی داشته باشد و معلوم ومعین باشد و قابلیت  تملک داشته باشد  قابل تعیین به عنوان مهریه می باشد. بنابراین نمی توان چیزی را که مجهول است بعنوان مهریه تعیین کرد بعنوان مثال  اگر مردی زمان عقد مهریه زنش رو * یک قطعه زمین * مشخص کند بی آنکه راجع به مساحت و ویژگیهای ملک توضیحی دهند این مهریه مجهول و از نظر قانون بی اعتبار است و به این زن ناچارا مهرالمثل تعلق می گیرددر سالهای اخیر با توسعه تکنولوژی و فضای اینترنتی ، باب تازه ای از پول مجازی یا *رمز ارز* یا بیت کوین باز شده است که  توانسته جایگزینی برای پول و طلا در معاملات و داد و ستدها گردد.

با توجه به این موضوع پرسشی که به کرات از سوی مراجعین محترم دفتر وکالت شنیده می شود این است که آیا می توانم بیت کوین را برای مهریه انتخاب کنم ؟

با توجه به اینکه بیت کوین رمز ارز مجازی است که ارزش مالی دارد و می توان آن را به تملک افراد دراورد پاسخ این سوال مثبت است و زن می تواند رمز ارز را در درخواست و مطالبه مهریه مطرح کند.

5-در چه شرایطی درخواست و مطالبه مهریه باطل می شود ؟ 

۱- ابطال نکاح : اگر  عقد ازدواج (دائم یا موقت) بین زوجین به دلیلی باطل بوده باشد و بین آن ها نزدیکی واقع نشده باشد زن حق مهر ندارد.( ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی )

۲- فسخ نکاح : طبق ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی هر گاه به دلایل قانونی ،نکاح بین زوجین، فسخ گردد و بین آن ها نزدیکی هم واقع نشده باشد زن مستحق مهر نخواهد بود

نکته :  این ماده تنها یک استثناء  دارد و آن هم فسخ به دلیل «عنن بودن مرد »است یعنی مردی که توانایی عمل زناشویی نداشته باشد که در این صورت با فسخ نکاح زن مستحق نصف مهر خواهد بود.

6- در چه مواردی زن مستحق  درخواست و مطالبه مهریه نیست ؟ 

بسیاری از آقایان زمانی که با پرداخت مهریه بالاخص مهریه های سنگین مواجه می شوند بدنبال راهی می گردند تا از زیر این بار مالی رها شوند .طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی زن بمجرد عقد مالک مهریه است و می تواند هر گونه تصرفی در آن بکند .

حال ممکن است شرایط پرداخت این مهریه در سند ازدواج به دو صورت عند المطالبه و عند الاستطاعه آورده شده باشد. 

۱-اگر درخواست و مطالبه مهریه  عند المطالبه باشد و زن دادخواست مهریه بدهد ، مرد می تواند با دادخواست اعسار از پرداخت مهریه از دادگاه بخواهد بدلیل عدم توانایی مالی شرایط پرداخت قسطی مهریه را برای وی فراهم کند. ( تقسیط مهریه ) ولی توجه کنید که در این شرایط هم خانم مستحق دریافت مهریه هست و فقط شرایط پرداخت مهریه ، بصورت قسط بندی شده است .

۲-اگر درخواست و مطالبه مهریه در سند ازدواج بشرط  عند الاستطاعه باشد ، دریافت آن منوط به اثبات توانایی مالی مرد از طرف زن در دادگاه خانواده است. در این صورت  مرد بمحض استطاعت مالی ، مرد موظف به پرداخت مهریه است. بنابراین این نوع از مهریه هم باید پرداخت گردد.

7- مهریه در طلاق یک طرفه مرد

همانطور که در مبحث طلاق یک طرفه زوج گفتیم پذیرش دادخواست طلاق مرد مشروط به تعیین تکلیف حقوق مالی زن است در نتیجه  اگر طلاق از طرف مرد باشد باید تکلیف موارد زیر مشخص گردد 

در صورتیکه مهریه عندالمطالبه باشد باید به زن پرداخت شود و در صورتیکه مهریه عندالاستطاعه باشد زن باید توانایی مالی  زوج را ثابت کند و یا اموالی از زوج را بعد از معرفی توقیف کند.
در صورتیکه طلاق از طرف مرد باشد میتواند دادخواست اعسار  از پرداخت مهریه بدهد  تا در صورت پذیرش مهریه به صورت اقساط، به زن پرداخت شود و دادخواست طلاق از طرف مرد با دادخواست اعسار منافاتی با هم ندارند.

8- مهریه در طلاق یک طرفه زن :

دادخواست طلاق از سوی زن منافاتی با حق قانونی و شرعی مهریه ندارد و اگر خانمی دارای دلایل محکمه پسند و قوی برای طلاق باشد و بتواند از طریق اثبات عسرو حرج یا اثبات شروط ضمن عقد ازدواج حکم طلاق را بگیرد می تواند مهریه اش را هم مطالبه کند 

بنابراین طلاق زن همراه با گرفتن مهریه در صورتی امکان پذیر است که زن دلیل محکمه پسند و قوی به دادگاه خانواده برای طلاق ارائه نماید

9- بخشش مهریه در طلاق توافقی :

همانطور که در مبحث طلاق توافقی و توافقنامه طلاق توافقی به تفصیل راجع به آن پرداختیم توجه به این نکته مهم است که   توافقات زوجین  مبنا و رکن اساسی صدور رای طلاق توافقی است  لذا  توافق زوجین بر سر مهریه از نظر قانون لازم الاجراست 

طبق‌قانون  در طلاق توافقی زن می تواند مهریه را ببخشد یا نبخشد یا می تواند کل یا قسمتی از  آن را دریافت کند .

بنابراین هر توافقی که بین زوجین انجام شود از نظر داذگاه قابل اجر است.

نکته : توجه کنید که در طلاق توافقی لازم نیست که زن مهریه خود را ببخشد.

نکته دوم: اگر مهریه را می بخشید نیازی به امضا سند ابرا در دفاتر اسناد رسمی نیست، بلکه اعلام و امضاء توافق بخشش مهریه در جلسه رسیدگی دادگاه  و ثبت آن در دفتر خانه ، حکم سند رسمی را دارد .

بهتر است قبل از هر گونه توافق بمنظور حفظ حقوق مالی خود و تنظیم درست توافقنامه طلاق توافقی با ما تماس بگیرید .

10-  تکلیف درخواست و مطالبه مهریه در طلاق غیابی :

اصولا اول باید بدانیم رای غیابی چیست؟ زمانی که یکی از طرفین در دادگاه حضور پیدا نمی کنند تحت شرایطی ، طلاق بصورت غیابی صادر می شود .

 به بیان دیگر ،وقتی که دادخواستی  به دادگاه تقدیم شود و دادگاه  برای فرد مقابل ابلاغیه حضور را در سیستم ثنا ارسال نماید ولی ، متهم یا متشاکی در دادگاه حاضر نشده و لایحه نیز ندهد، رأی به صورت غیابی و بدون حضور فرد صادر خواهد شد. 

اگررسیدگی دادگاه مربوط به طلاق باشد، حکم صادر شده اصطلاحا *طلاق غیابی *نامیده می شود.

11- مهریه  در طلاق  غیابی یک طرفه مرد:

اگر دادخواست طلاق از طرف شوهر مطرح گردد و خانم در مراحل رسیدگی به شرح  مطلب بالا، غایب باشد دادگاه با تعیین تکلیف تمام حقوق مالی زن ، اجرای حکم طلاق را منوط به پرداخت مهریه زن می کند .

در نتیجه زوجه می تواند بعد از صدور طلاق غیابی از طرف مرد، مهریه را دریافت نماید. علاوه بر این سایر حق و حقوق مالی  زن نیز در رأی آورده می شود تا در صورت مطالبه از طرف زوجه پرداخت گردد.

12- مهریه در طلاق غیابی یک طرفه زن :

اگر دادخواست طلاق از طرف زن مطرح شود و مرد  قانونا غایب جلسه رسیدگی باشد موضوع کمی سخت تر است .

. دراین شرایط که زوج  غایب است ،امکان مطالبه مستقیم مهریه از او وجود ندارد . اما خانم می تواند  با رأی دادگاه نسبت به توقیف حساب بانکی و یا سایر اموال  شوهر اقدام  کند و مهریه را دریافت نماید .

نکته : توجه داشته باشید که اگر زن از مرد وکالت در طلاق یا همان حق طلاق را داشته باشد دیگر طلاق غیابی نخواهد بود . بلکه زن با اختیارات وکالتنامه طلاق، با  انتخاب و توکیل به وکیل پایه  یک دادگستری ، می تواند با اعلام شرایط دریافت یا ابراء مهریه طبق بندهای مندرج در وکالتنامه ، طلاق را بصورت توافقی انجام دهد.

13- درخواست و مطالبه مهریه زن عقدی ( باکره ):

 قانون، زن را به مجرد عقد مالک مهریه می شناسد و در این مورد تقاوتی میان باکره یا غیر باکره ، عقد دائم یا موقت قائل نشده است .

البته اگر زن باکره ای که نزدیکی با شوهر نداشته از همسر خود طلاق بگیرد  مستحق نصف مهریه خواهد بود  لذا اگر قبل از طلاق کل مهریه را دریافت کرده باید نصف آن را به شوهر برگرداند.

نکته۱ : زن باکره  بعد از عقد وقبل از نزدیکی ، بدون طلاق می تواند کل مهریه اش  را در خواست کند .

نکته ۲: در صورت طلاق زن باکره قبل از نزدیکی ، مستحق دریافت نصف مهریه است .

14-  انتقال اموال برای فرار از درخواست و مطالبه مهریه  :

مساله شایعی که مطالبه مهریه وجود دارد فرار از دین مهریه و انتقال صوری اموال به خویشان و نزدیکان است .این روزها مردان برای نپرداختن مهریه دست به کارهای مختلفی می زنند و یکی از این راه ها انتقال اموال است .

آیا انتقال اموال برای فرار از مهریه ، جرم است ؟ 

 برای دانستن جواب این سوال باید انتقال اموال را بر حسب زمان ،به دو گروه تقسیم کرد :

الف - انتقال اموال قبل از مطالبه مهریه 

ب- انتقال اموال  بعد از مطالبه مهریه 

الف - انتقال اموال بعد از مطالبه مهریه جرم است ؟

طبق ماده ۴ نحوه اجرای محکومیت های مالی ،انتقال اموال بعد از رای قطعی مهریه ،جرم تلقی می شود ومجازات حبس تعزیری  دارد.

ولی برای تحقق این جرم سه شرط لازم است :

۱- علم و اطلاع قبلی مدیون از ‌مطالبه طلب و رای قطعی 

۱- قصد فرد برای فرار از دین 

۲-انتقال به شخص دیگر اعم از انتقال صوری یا واقعی 

اگر سه رکن فوق اثبات شود فرد معامله به قصد فرار از دین انجام داده و اگر خریدار هم با علم و اطلاع قبلی اقدام به خرید کرده او هم مرتکب جرم شده است .

الف - انتقال اموال قبل از مطالبه مهریه جرم است ؟

در توضیح معامله بقصد فرار از دین دیدید که عنصر متشکله جرم ، علم و آگاهی مدیون و قصد وی برای فرار می باشد بنابراین در فرض انتقال قبل از مطالبه مهریه ، بدلیل عدم اطلاع و آگاهی ،  انتقال اموال جرم نیست و  بالتبع مجازاتی هم ندارد .

توجه کنید که معامله صوری با انتقال اموال فرق دارد . در این نوع معامله تبادل قیمت مال صورت نمی گیرد و فقط زوج برای فرار از پرداخت و توقیف مهریه ملک یا ماشین خود را بنام بستگان نزدیک خود می زند. این نوع معامله در صورت اثبات محکوم به بطلان است .